ច្បាប់បណ្ឌិត អ៊ូ ចុង | ចាប៉ីដងវែង

 

លោកវិទូ | ថ្ងៃ ៤᧭២ ឆ្នាំខាល ចត្វាស័ក ព.ស. ២៥៦៦ | ៤ មករា ២០២៣

បណ្ឌិត អ៊ូ ចុង ជាអតីតកវីកំណាព្យដ៏ល្បីឈ្មោះមួយរូបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ។ គាត់ជាកូនទីប្រាំរបស់ព្រះភិរម្យភាសា អ៊ូ ហៅ ង៉ុយ ។ យោងតាមឯកសារចាស់បានចារថា លោកតាក្រម ង៉ុយមានកូនចំនួន ៦នាក់ សុទ្ធតែប្រុសមានឈ្មោះថា ដួង ចេង ចា ចិន ចុង និងចេវ ។ តាមការតំណាលប្រាប់ថារបស់លោកតាជិម លិន កើតនៅឆ្នាំ១៩៣៨ ត្រូវជាក្មួយប្រសារបស់លោកតា អ៊ូ ចុង បានឲ្យដឹងថា លោកតា អ៊ូ ចុង បានស្លាប់នៅចន្លោះទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៤០ ហើយបានបន្សាល់ទុកកូនចំនួន ៤ នាក់ គឺប្រុសចំនួន ៣នាក់គឺឈ្មោះ អ៊ូ ម៉ឺន អ៊ូ ម៉ុន អ៊ូ មឿន និងស្រីម្នាក់ឈ្មោះ អ៊ូ កាទុយ ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ គ្មានកូនណាម្នាក់នៅរស់ឡើយ ។

លោក អ៊ូ ចុងមានមាឌធំ សម្បុរស ហើយខ្ពស់ ។ គាត់មានរូបរាង និងអត្តសញ្ញាណដូចឪពុកលោកដែរគឺកាត់សក់បះច្រូងទៅលើ ចូលចិត្តពាក់អាវស កកុដឡេវធំ និងស្លៀកផាមួងពេលមានពិធីបុណ្យទានម្តងៗ ចំណែកនៅផ្ទះវិញគាត់ចូលចិត្តពាក់ហើយស្លៀកខោខ្លី ។

អត្ថបទកំណាព្យរបស់គាត់ ត្រូវបានបោះពុម្ពជាសៀវភៅ ដែលមានមាតិកាដូចជា ច្បាប់គោរពមាតាបិតា ពុទ្ធប្បវត្តិ និងដំបូន្មានផ្សេងៗ ។ ប្រហែលក្នុងឆ្នាំ២០០០ លោកព្រឹទ្ធាចារ្យភិរម្យ ប្រាជ្ញ ឈួន បានច្រៀងជាចម្រៀងចាប៉ីដងវែង នូវច្បាប់បណ្ឌិត អ៊ូ ចុងនេះយ៉ាងពីរោះក្បោះក្បាយ ។

នៅក្នុងចម្រៀងកំណាព្យចាប៉ីដងវែង ច្បាប់បណ្ឌិត អ៊ូ ចុង នេះ មានតែបីចំណងជើងទេគឺ ច្បាប់គោរពមាតាបិតា (បទកាកគតិ) ១ កិរិយាចិញ្ចិមជីវិតដោយកម្រ (បទព្រហ្មគិត) ១ និង ដំបូន្មានគ្រហស្ថ (បទព្រហ្មគិត) ១ ។ ច្បាប់ក្រមទាំងបីនេះមានដាក់ជូន នៅក្នុងអត្ថបទខាងក្រោម ។ ដូច្នេះ លោកអ្នកអាចស្ដាប់បណ្ដើរផ្ទៀងផ្ទាត់អត្ថបទបណ្ដើរ ហើយនៅផ្នែកខាងក្រោមបំផុតនៃអត្ថបទនេះមានភ្ជាប់តំណ សម្រាប់ទាញយកសៀវភៅ បណ្ឌិត អ៊ូ ចុង ទាំងស្រុងផងដែរ ។

ច្បាប់គោរពមាតាបិតា (បទកាកគតិ)

ភូមិធម៌ភូមិសុខ	ភូមិបុណ្យទៅមុខ	កូនរកមិនត្រូវ
មិនស្តាប់វាចា	ទេសនាម៉ែឪ	តែងចង្អុលផ្លូវ
	ប្រាប់កូនប្រុសស្រី ។
តែកូនមិនដឹង	ច្រើនណាស់តែខឹង	នឹងម៉ែឪស្តី
តាមពិតគួរស្តាប់	សូរស័ព្ទសំដី	លោកហើយគប្បី
	គោរពបូជា ។
ដូចស្តាប់ព្រះសង្ឃ	លំអុតឱនអង្គ	បង្គំវន្ទា
ព្រះពុទ្ធដាក់ក្បួន	ប្រធួននាមា	ឈ្មោះថាបុព្វា
	ចារ្យ (គ្រូខាងដើម) ។
សម្រាប់ទូន្មាន	កូនចៅគ្រប់ប្រាណ	ឲ្យបានយ៉ាងឆ្នើម
កុំឲ្យដើរលេង	ជាល្បែងគេខ្ពើម	កុំឲ្យរងើម
	សប្បាយជ្រុលពេក ។
ពេលយប់ព្រលប់	មើលការឲ្យគ្រប់	ទុកដាក់ហើយដេក
ហើយភ្ញាក់ពីយប់	ប្រារព្ធពុនរែក	កុំឲ្យទាល់ភ្នែក
	អ្នកផងទាំងឡាយ ។
មើលគេអ្នកមាន	គេមិនអត់ឃ្លាន	មានកាសប្រាក់ចាយ
ព្រោះគេបានស្តាប់	នូវច្បាប់ឪពុកម្តាយ	ទើបបានសប្បាយ
	នាលោកនេះហោង ។
នេះធម៌ទេសនា	របស់មាតា	និងបិតាផង
បើកូនណាស្តាប់	បើនូវច្បាប់គន្លង	កូននោះលែងឆ្គង
	ចាស់នោះស្ងួនភ្ងា ។
ព្រះពុទ្ធដាក់ឈ្មោះ	បាលីពិរោះ	បុព្វទេវា
(ទេវតាខាងដើម)	អ្នកផ្តើមរក្សា	បុត្រីបុត្រា
	ហៅទេវតាផ្ទះ ។
គឺម្តាយឪពុក	ជាអ្នកម្ចាស់សុខ	កូនមិនសំពះ
ម៉ែឪទូន្មាន	ឈ្លានពានចង់ឈ្នះ	សត្រូវនឹងព្រះ
	កន្លោងអាត្មា ។
ប្រទូស្តរាយ	នឹងឪពុកម្តាយ	ស្រែកហៅទេវតា
អំពីខាងក្រៅ	ដឹងនៅឯណា	ឈ្លោះនឹងទេវតា
	គឺម៉ែឪឯង ។
តែងតែលំបាក	ក្រីក្រតោកយ៉ាក	ជាតិនេះឃើងស្តែង
ហើយទៅរកទុក្ខ	ខាងមុខពុំលែង	លុះភ័យទើបស្វែង
	រកហោរគ្រូទាយ ។
ហោរបូកលេខជា	តាមក្បួនឃើញថា	ខុសត្រូវខាងម្តាយ
ឬខាងឪពុក	កុំទុកយូរឆ្ងាយ	ត្រូវលៀងលោមថ្វាយ
	គ្រូពីរទើបជា ។
ហោរទាយត្រូវណាស់	កូនស្តាប់មិនច្បាស់	បែរទៅវន្ទា
អ្នកតាអារក្ស	ទេពារក្សល្បាក់	សាម៉ែឪអាត្មា
	មិនថ្វាយបង្គំ ។
មិនលន់តួទោស	អំពើកំហុស	ជូនចំណីនំ
ធ្វើសម្លបាយ	មកថ្វាយបង្គំ	ខមាលាសុំ
	ឲ្យអត់ទោសពៃរ៍ ។
ដូច្នេះមិនធ្វើ	យកចេកទៅផ្ញើ	គល់ឈើក្នុងព្រៃ
ដុំថ្មអ្នកតា	វន្ទាសព្វថ្ងៃ	ធូបបីសរសៃ
	និយាយសុំសុខ ។
ម៉ែឪមិនឲ្យ	ព្រោះចិត្តជឿធ្លោយ	ចោលគុណមុខ
ច្រើនជឿបែបនេះ	ដូច្នេះគ្រប់ស្រុក	ត្រង់ម្តាយឪពុក
	បោះចោលទទេ ។
ម្យ៉ាងទៀតធ្វើបុណ្យ	ច្រើនតែចោលគុណ	គ្មានគិតរិះរេ
បោលទៅតែវត្ត	ម្តាយអត់ទទេ	ព្រោះជឿតាមគេ
	រកបុណ្យខាងក្រៅ ។
ដើមបុណ្យលើផ្ទះ	ខ្លួនកើតទាន់ព្រះ	កន្លោងគង់នៅ
បានត្រីត្រកាល	ក្បាលឲ្យម៉ែឪ	កណ្តាលនាំទៅ
	យកបុណ្យឯវត្ត ។
កណ្ដាលសុទ្ធឆ្ងាញ់	សាច់ពោះពងខ្លាញ់	ធ្មេញលោកចុកមាត់
ម៉ែឪជរា	ទន្តាបាក់ម៉ត់	ទុកក្បាលឲ្យគាត់
	ក្បាលសុទ្ធតែឆ្អឹង ។
នេះហៅបុណ្យខុស	ទាំងស្រីទាំងប្រុស	ខ្ញុំប្រាប់កុំខឹង
ម៉ែឪនៅរស់	ចូរអស់លោកប្រឹង	ធ្មេញគាត់នៅរឹង
	បានឆ្ងាញ់ពិសា ។
ខ្លះជឿបុណ្យខ្លាំង	យួរម្ហូបទាំងឆ្នាំង	យកទៅវត្តវ៉ា
ម៉ែឪអត់ឃ្លាន	ចង់បានណាស់ណ៎ា	ភ្លយសួរកូនថា
	មានសល់ឬទេ ។
ព្រឹកឡើងឃ្លានបាយ	ញ័រពោះញើសខ្ចាយ	ឃើញសម្លគេ
កូនឆ្លើយវឹងថ្កាន	មិនបានសល់ទេ	ខ្ញុំស្លគ្រាន់តែ
	ទៅវត្តទេឪ ។
ឪពុកសួរថា	បើដួសកាលណា	ចែកឪខ្លះទៅ
កូនខ្លះឆ្លើយប្រាប់	ថាបាបណាឪ	គេថាមិនត្រូវ
	ឪស៊ីមុនលោក ។
ម៉ែឪចាស់ៗ	ព្រឹកឡើងឃ្លានណាស់	គួរឲ្យវិយោគ
ឪទារពិសា	កូនថាមុនលោក	ពុំបានបរិភោគ
	គេឲ្យបាបផង ។
នេះបុណ្យផ្តាប់មុខ	ឬបុណ្យចោលស្រុក	ព្រោះដើរផ្លូវឆ្គង
បុណ្យមិនត្រកាល	វិសាលឡើយហោង	ព្រោះដើកន្លង
	ឲ្យម៉ែឪអត់ ។
ពួកជនឈ្លានពាន	មិនចេះធ្វើទាន	ច្រើនធ្វើទានក្បត់
សទ្ធាមិនជ្រៅ	ជ្រុលទៅតែវត្ត	ឲ្យព្រះដើមអត់
	ស្រេកឃ្លានពេកក្រៃ ។
នេះឯងខុសណាស់	មកពីមិនច្បាស់	ច្បាប់ធម៌វិន័យ
បានជាប្រព្រឹត្ត	គំនិតព្រៃផ្សៃ	បន្ថោកតម្លៃ
	នៃអ្នកមានគុណ ។
យល់ខុសស្រឡះ	ព្រោះមិនស្គាល់ព្រះ	មិនច្បាស់ដើមគុណ
អ្នកប្រាជ្ញបុរាណ	ថាបានធ្វើបុណ្យ	ត្រូវថ្វាយព្រះមុន
	សឹមថ្វាយព្រះសង្ឃ ។
រៀបចង្ហាន់ព្រះ	បូជាសំពះ	មើលព្រះឲ្យត្រង់
ប្រាជ្ញប្រាប់ជាបែប	សង្ខេបតម្រង់	វេរភត្តថ្វាយសង្ឃ
	ត្រូវថ្វាយព្រះមុន ។
គឺជូនភោជនា	មាតាបិតា	បូជាតបគុណ
សឹមថ្វាយព្រះសង្ឃ	ទ្រទ្រង់សីលបុណ្យ	ព្រោះម្តាយមានគុណ
	រកអ្វីស្មើគ្មាន ។
ត្រូវធ្វើបុណ្យខ្នើត	ម៉ែឪស៊ីកើត	កំពុងស្រេកឃ្លាន
ម៉ែឪនៅរស់	កូនត្រូវធ្វើទាន	បំបាត់ក្តីឃ្លាន
	ហៅធ្វើបុណ្យខ្នើត ។
ហៅបុណ្យខែភ្លឺ	កុំចាំគាត់ឈឺ	បរិភោគលែងកើត
ជូនគាត់កាលជា	ហៅបុណ្យខ្នើត	គាត់បរិភោគកើត
	បានជាងរនោច ។
លុះបាត់ជីវិត	បុណ្យខែងងឹត	ដូចថ្ងៃ១០រោច
កូនចៅទាំងឡាយ	យកបាយឲ្យខ្មោច	ម៉ែឥតប្រយោជន៍
	ខ្មោចណាចេះស៊ី ។
កត្តិកមាសា	ចេញខ្យល់រងា	ត្រជាក់ពេញទី
មិនគិតរកភួយ	បាន ១ ឬ ២	ទាំងមិនសាមគ្គី
	រកពូកជូនគាត់ ។
ត្រូវរករបស់	ជាស្នបទាន់រស់	ដណ្តប់ជូនគាត់
កុំចាំដាច់ខ្យល់	ទើបខ្វល់គ្រប់មាត់	រកស្នបរុំគាត់
	ដណ្តប់ឲ្យអុស ។
ឲ្យភ្លើងត្រេកអរ	ទទួលអំណរ	មិនដឹងត្រូវខុស
ម្តេចមិនខ្វល់ខ្វាយ	ជូនម្តាយកាលរស់	ម្តេចចាំខ្យល់អស់
	ទើបធ្វើឧឡារ ។
កាលគាត់រស់នៅ	ព្រឹកល្ងាចក្តួលក្តៅ	ស្រេកឃ្លានអស្ចារ្យ
មិនគិតជួយគាត់	ឲ្យអត់អាហារ	ឲ្យតែធ្វើការ
	ចាំផ្ទះឲ្យគេ ។
ចំណីត្រីសាច់	ចង់ស្ទើរប្រកាច់	អត់ជូនគាត់ទេ
ដល់ឈឺផ្តេតៗ	ម្ហេតៗទើបរេ	ដេកជុះទើបគេ
	ជូននំចំណី ។
ទាំងជិតទាំងឆ្ងាយ	មូលមកសួរម្តាយ	ទាំងប្រុសទាំងស្រី
ទុរេននំបុ័ង	សម្រាំងថ្មីៗ	ម្តាយឈឺលែងស្តី
	រឹងធ្គាមស្ងួតក ។
កូនហៅអឹម៉ែ!	ម៉ែស្គាល់ខ្ញុំទេ?	បានចំណីល្អ
ម្តាយពោលខ្សាវៗ	គ្រាវៗឆ្លើយត	ថាអីឯងមក៍
	ម៉ែអរណាស់ណា ។
កាលម៉ែមិនឈឺ	មិនមានជំងឺ	នោះកូនរាល់គ្នា
មិនអាណិតម៉ែ	លុះម៉ែជរា	ទើបកូនរាល់គ្នា
	មករុញបញ្ចូល ។
ឪម៉ែស្លាប់បាត់	ទើបកូនប្រវាត់	ប្រាប់ញាតិត្រកូល
ឃោសនាធនធាន	ព្រៀងលានឲ្យចូល	មកជុំប្រមូល
	ធ្វើបុណ្យឲ្យខ្មោច ។
ខែផល្គុនចេត្រ	ថ្ងៃក្តៅក្រឡែត	ធ្លាយទឹកហិនហោច
ម៉ែឪចាស់ៗ	ក្តៅណាស់អាណោច	មិនរែកទឹកស្រោច
	ឪពុកម្តាយសោះ ។
មិនមានថ្នមថ្នាក់	មិនដងទឹកដាក់	ពាងដោយសង្គ្រោះ
ដល់ពេលគាត់ស្លាប់	នោះស្រាប់តែស្មោះ	អប់ទឹកក្អមនោះ
	ហៅលើកចង្អាស់ ។
ម៉ែឪនៅរស់	មិននាំគ្នាទៅ	ធ្វើការប្រវាស់
ដាក់វេនក្រាយមុន	តបគុណគាត់ចាស់	ស្លាប់ហើយធ្វើណាស់
	ដណ្តើមគ្នាដុស ។
ដូចស្រោចគល់ឈើ	ងាកងឹកងេងើ	មិនដឹងត្រូវខុស
ទើបកូនវន្ទា	ស្មាលាទោសខុស	ម៉ែឪនៅរស់
	មិនដែលវន្ទា ។
កាលមានជីវិត	នោះកូនគ្មានគិត	ម្តេចរួចវេរា
ម៉ែឪទូន្មាន	កូនគ្មានបូជា	បំពេញសទ្ធា
	ឲ្យម្តាយស្មាទាន ។
ស្តាប់ធម៌ទេសនា	ឲ្យម្តាយជ្រះថ្លា	រកសួគ៌និព្វាន
ប្រើម្តាយធ្វើខ្ញុំ	នៅចាំចង្រាន	ឲ្យទៅស្មាទាន
	ឲ្យឆាប់មកវិញ។
មើលកូនយកចៅ	ខែនេះកូននៅ	ដកស្ទូងស្រែមិញ
ម្តាយទៅរូតរះ	មកផ្ទះចំណេញ	ម្តាយប្រាប់ទៅវិញ
	អញស្តាប់លោកទេសន៍ ។
កូនថាស្ទូងហើយ	ស្តាប់ចុះម៉ែអើយ!	ខែនេះកុំធ្វេស
កណ្តាប់ក្រៀមហែង	ម៉ែឯងប្រហែល	ដើរស្តាប់លោកទេសន៍
	សំណាបចុកថ្នាល ។
១ ខែ ៤ សីល	គេថាម្តាយខ្ជិល	ពួកកូនត្រកាល
ទុកម្តាយគ្រាន់ប្រើ	បម្រើធ្ងន់ស្រាល	ម្តាយខូចខួរក្បាល
	លែងស្គាល់ពុទ្ធដិកា ។
ស្លាប់ទៅជាឧស	គេដុតឆេះសុស	ហើយគេនាំគ្នា
រើសធាតុដាក់ថោ	ភ្នែកស្លោអនិច្ចា	ហៅញាតិកាហែ
	ធាតុទៅវត្ត ។
ឲ្យទៅស្តាប់ធម៌	ឲ្យធាតុត្រេកអរ	ព្រោះលែងប្រើគាត់
កាលម្តាយនៅរស់	មិនឲ្យទៅវត្ត	ដុតឆេះខ្មោចម៉ត់
	ទើបឲ្យទៅថ្កាន ។
ហេតុនេះអ្នកអើយ!	កុំធ្វើព្រងើយ	ប្រុសស្រីគ្រប់ប្រាណ
បម្រើមាតា	បិតាកុំខាន់	ទើបសុខក្សេមក្សាន្ត
	បានអាយុវែង ។
កុំគប្បីធ្វេស	កុំឈ្លោះចចេស	នឹងម៉ែឪឯង
ជាតិនេះជាតិក្រោយ	ទុក្ខសោយមិនលែង	ព្រះពុទ្ធសម្តែង
	ច្បាស់ឥតសង្ស័យ ។
អវិចីនរក	ទំរាំរួចទុក្ខ	យូរយារពេកក្រៃ
អាយុមួយកប្ប	គ្មានរាប់ខែថ្ងៃ	បើមាននិស្ស័យ
	ទើបរួចមកបាន ។
មកកើតជាប្រេត	រួចទើបអណ្តើត	កើតជាតិរច្ឆាន
លុះអស់វេរា	ទើបជាមនុស្សបាន	ខ្វិនខ្វាក់ក៏មាន
	គថ្លង់ឃ្លង់ស្រែង ។
ជាឆ្គួតច្រើនជាតិ	ព្រោះទោសប្រមាថ	ឪពុកម្តាយឯង
មាក់ងាយដល់ព្រះ	ក្នុងផ្ទះឥតក្រែង	ទើបបានចំបែង
	រងទុក្ខច្នេះណា ។
ថ្លែងចប់ប៉ុណ្ណេះ	សូមបញ្ឈប់ស្លះ	សង្ខេបវាចា
ថ្លែងមកប៉ុន្មាន	សូមបានផលា	ដូចក្តីប្រាថ្នា
	ដល់និញ្វនហោង ។

កិរិយាចិញ្ចិមជីវិតដោយកម្រ (បទព្រហ្មគិត)

សូមក្រើនដល់បុរស	ស្រ្តីទាំងអស់គ្រប់ៗប្រាណ
តូចធំទាំងប៉ុន្មាន	ត្រូវប្រដៅខ្លួនឲ្យហើយ ។
កាលនៅលីវកម្លោះ	ក្រមុំនោះអ្នកនាងអើយ
ប្រឹងក្រែងកុំកន្តើយ	កុំព្រងើយត្រូវឧស្សាហ៍ ។
កុំអាងថានៅក្មេង	ដើរតែលេងកាត់រកគ្នា
បៀរប៉ោធួកញ្ឆា	សេពសុរាទឹកត្នោតជូរ ។
ប្រព្រឹត្តអនាថា	ដើរចោលការគ្មានគិតគូរ
ជល់មាន់លេងឡូតូ	ដើរមើលរាំឬស្តាប់ច្រៀង ។
មានប្តីប្រពន្ធហើយ	កុំធ្វេសឡើយត្រូវផ្ទាត់ផ្ទៀង
គេហៅទៅរាំច្រៀង	ត្រូវប្រកែកកុំដើរលេង ។
យើងដេកពីព្រលប់	កណ្តាលយប់ក្រោកគិតក្រែង
ថែទាំទីកន្លែង	ផ្ទះសម្បែងប្រុងប្រយ័ត្ន ។
ធ្វើឲ្យប្រពន្ធកោត	មនុស្សស្រីឆោតចេះប្រណិប័តន៍
ជិតព្រឹកភ្ញាក់ឡើងចាត់	ធ្វើរបររបស់ខ្លួន ។
រក្សាទ្រព្យទុកដាក់	ស្រូវមាសប្រាក់ត្រូវថែធួន
យើងតែងមានកូនស្ងួន	កុំប្រហែសណាអ្នកអើយ! ។
មានដីជុំវិញផ្ទះ	ដាំអ្វីខ្លះកមុំខានឡើយ
បន្លែបន្លុកហើយ	ចេកអំពៅត្រាវដំឡូង ។
ស្វាយខ្នុរល្មុតសេដា	ទៀបម្លូស្លាត្របែកដូង
បានគ្នាជាដំបូង	តោងបណ្តុះមេគំនិត ។
ដល់យើងមានកូនមក	សត្វចូលជ្រកផ្ញើជីវិត
យើងស្រួលក្នុងគំនិត	ស្រណុកគិតព្រោះប្រុងទុក ។
បើកើតកូនប៉ុន្មាន	វាចង់បានគ្រឿងគ្រប់មុខ
វាទារម្តាយឪពុក	វារំអុកទារពេជ្រមាស ។
ទារហូសព្រែឡោឡាញ់	ទារស៊ីឆ្ងាញ់ចំណីពាស
កូនស្រីទារពេជ្រមាស	យើងមិនខានទិញឲ្យវា ។
កូនប្រុសមួកស្បែកជើង	ខោរអាវឡើងភេទខុសគ្នា
យើងរាស្រ្តជាតិអ្នកជា	មានទ្រព្យធនចែកឲ្យកូន ។
ម៉ែឪមានមុខនោះ	កូនសង្គ្រោះមិនសាបសូន្យ
បើយើងប្រដៅកូន	កូនកោតខ្លាចអំណាចយើង ។
កូនកើតតាំងពីតូច	ឃើញឪខូចភ្លាត់ដៃជើង
កាត់ពូជមកមិនថ្កើង	ព្រោះតែយើងធ្វើទុកមក ។
បើយើងមិនចេះលេង	តាំងពីក្មេងចេះលៃលក
ខំធ្វើខំប្រឹងរក	ឥតទំនេរប្រឹងឧស្សាហ៍ ។
ដូចពូជឫស្សីស្រុក	ដុះស្រណុកត្រង់ល្អជា
ខ្ពស់ស្អាតតាមៗគ្នា	គេត្រូវការចង់ដាំណាស់ ។
បើពូជឫស្សីព្រៃ	ដុះពេញព្រៃចង្អៀតក្រាស់
បន្លាណែនណាន់ណាស់	ថ្ពក់ទាញគ្នាវៀចតាមពូជ ។
បានត្រង់ចុងបំផុត	គល់មិនពត់កាត់កាចខូច
កើតកូនមកកាត់ដូច	ខឹងនឹងកូនស្តីមិនស្តាប់ ។
មិនកាត់ពីណាទេ	កាត់ពីមេបាវាស្រាប់
ព្រះអង្គទេសនាប្រាប់	ប្រដៅខ្លួនឲ្យបានសិន ។
កុំធ្វើឫកកិរិយា	ខុសមាត្រាគិតឲ្យឆ្អិន
រៀបចំខ្លួនឲ្យប៉ិន	ទើបបង្កាត់ទៅជាកូន ។
ទើបពេញជាបិតា	ប្រសើរជាពុំសាបសូន្យ
កាត់បានមកជាកូន	សឹងខ្ពង់ខ្ពស់ដូចគេស្ទួយ ។
ពួកពាលមានច្រើនណាស់	ទាំងក្មេងចាស់នាំគេព្រួយ
ព្រឹកឡើងនៅរងួយ	ផឹករងោកដោយទៀមស្រា ។
ជនខ្លះនៅកម្លោះ	ដើរម៉េះម៉ោះសេពសុរា
ជនខ្លះចាស់សិរសា	នៅឡូឡាទ្រេតតាមផ្លូវ ។
មានកូនចៅសន្ធឹក	មិនប្រែឬកឲ្យត្រឹមត្រូវ
ធ្វើស្រែរាល់រដូវ	គ្មានសល់ស្រូវស៊ីដល់ខួប ។
ព្រោះធ្វើសោះតែខាន	គ្មានចង់បានមករួមរួប
រវល់កាត់ទៅជួប	រកពួកម៉ាកពាលអសោច ។
ផ្ទះលេចគ្មានជញ្ជាំង	កន្ទេលបាំងក្រហិនហោច
ច្រើនដើរឥតប្រយោជន៍	មិនខ្មាសគេអ្នកក្នុងស្រុក ។
មាន់រងាវគេភ្ញាក់វឹង	ឯងនៅប្រឹងដេកស្រមុក
គេភ្ជួរស្រែអែអុក	អស់ទាំងស្រុកមាត់អឺងកង ។
ឯងដេកទម្រន់ណាស់	ប្រពន្ធដាស់ចង់ធាក់ផង
ធ្វើការចាំហែហង	ច្រើនលែនលនដេកផ្លុំខ្លុយ ។
ទំនេរខ្លួនពេកណាស់	អាចម៍គោក្រាស់នៅបែកស្អុយ
ខែប្រាំងដីគោកហុយ	មិនលើកភ្លឺឲ្យជាប់ទឹក ។
មកពីលេងផ្ទះគេ	ហួសទៅរេរកស្រាផឹក
នេះពួកជនប្រមឹក	មកពីផឹកជេធោឡោ ។
កូនស្រីក្រមុំគ្រាន់	គ្មានស្លៀកវ័ណ្ឌខ្លួនធំប៉ោ
កូនប្រុសគ្មានអាវខោ	ឪពុកគិតតែកើបស្រូវ ។
ទៅសងបំណុលស្រា	នៃអាត្មារាល់រដូវ
ឡូឡាមាត់ញាំញូវ	គ្រាន់តែឪគាត់បំផ្លាញ ។
ម៉ែឪគេជិតខាង	មានសំណាងសាងបង្ហាញ
ដៃជើងគេមិនក្រាញ	មិនស្មុគស្មាញទាំងតូចធំ ។
ម៉ែឪឯងយ៉ាងហ្នឹង	កុំរំពឹងបានរៀបចំ
បើកូនវាប្រឹងខំ	វាហ៊ានដៀលមារយាទឪ ។
ថាដើរតែផឹកស្រា	មកឡូឡានេះមិនត្រូវ
ស្រវឹងហើយស្ងៀមនៅ	ក្រមកពីឪមកដល់ខ្ញុំ ។
ម៉ែឪបែបយ៉ាងហ្នឹង	កុំរំពឹងថាគុណធំ
គុណតូចប៉ុនដីដុំ	ព្រោះគ្មានធម៌សង្រ្គោះកូន ។
ហេតុនេះស្តាប់ឲ្យជាក់	ត្រូវតែភ្ញាក់ប្រឹងល្អូកល្អូន
ប្រដៅខ្លួនមុនកូន	ឲ្យបានបថជាមូលដ្ឋាន ។
ប្រឹងកែមារយាទៀត	ដែលចោលម្សៀតទាំងប៉ុន្មាន
ទើបពូជយើងថ្កើងថ្កាន	កូនក៏ខានស្តីថាឲ្យ ។
ម្យ៉ាងទៀតពួកស្រីៗ	ដែលមានប្តីកុំបណ្តោយ
ស្រីខ្លះមារយាទធ្លោយ	ផ្អែកជីវិតតែលើប្តី ។
ប្តីទៅស្រែបាត់សូន្យ	ដេកឳបកូនក្រចុះដី
ច្រមុះយកដៃឈ្លី	ហាមាត់ស្ងាបមួយចំអាម ។
ថ្ងៃរះទើបក្រោកឡើង	ធ្វើសើងមើងភ្នែករហាម
ពត់ខ្លួនងាកង៉េមង៉ាម	មិនទាំងលុបមុខក្រញុះ ។
អង្គុយមាត់ជណ្តើរ	ស្ងាបបណ្តើរអូសគូថចុះ
គំនិតមិនមានដុះ	តែមាត់ប៉ិនជេរឈ្លោះណាស់ ។
បើស៊ីមើលមិនទាន់	មាត់រន្ថាន់ញាប់រហ័ស
វោហារក៏ប៉ិនណាស់	តែបិុនខាងបន្ទោសប្តី ។
បើមានគេប្រជុំ	ឬជំនុំពីរឿងអ្វី
អង្ករចោលនៅដី	ឈរស្តាប់គេមាន់ស៊ីអស់ ។
បើបុកអង្ករស្រូវ	ខ្ចាយចេញទៅខូចរបស់
ឥតស្តាយឥតខ្លាចអស់	ឈូសដីលុបខ្លាចគេទាន់ ។
របស់ប្តីរកបាន	ទាំងប៉ុន្មានអររួសរាន់
ដល់ដៃស្ទើរមិនទាន់	ព្រោះជំពាក់ជឿគេស៊ី ។
បែបនេះមិនមែនស្រី	ចាស់លោកស្ដីហៅថាញី
រកបានមិនគ្រាន់ស៊ី	គ្មានសន្សំបង្ការចាស់ ។
ពីក្មេងកម្លាំងកមាន	ឃើញរកបានចាយធំណាស់
ចាំមើលដល់ខ្លួនចាស់	ថយកម្លាំងអាងអ្នកណា?
ដែលខ្ញុំក្រើនរំលឹក	ព្រោះខ្ញុំនឹកជាតិខេមរា
ចង់ឲ្យបានថ្លៃថ្លា	និដ្ឋិតាប៉ុណ្ណោះហោង ។

[...]

ដំបូន្មានគ្រហស្ថ (បទព្រហ្មគិត)

ទាញយកសៀវភៅច្បាប់បណ្ឌិត អ៊ូ ចុង

© រក្សាសិទ្ធិដោយលោកវិទូ